Brasilía 1950

12.12.2007 | 23:40

Það má segja að HM 1950 sé fyrsta nútíma heimsmeistaramótið. Báðum heimsstyrjöldunum var lokið og svo er það einu sinni þannig að fótbolti fyrir 1940 og jafnvel 1950 er hálfgert fornaldarspark í sögulegu samhengi. Eflaust afburðagóður bolti en þegar minningar og frásagnir byggja frekar á munnmælum en myndbrotum verður tengingin við Gunnar á Hlíðarenda sterkari en við Steven Gerrard. Reyndar eru til ágætar myndir frá mótunum 1930-1938 en það breytir því ekki að seinni heimsstyrjöldin markar ákveðin kaflaskipti á 20. öldinni.

Hins vegar er það þannig að mótið í Brasilíu er sveipað ákveðinni dulúð. Niðurstaða mótsins var svo kyngimögnuð að Brasilíumenn hafa ekki enn jafnað sig. Það þekkja flestir fótboltaáhugamenn þessa sögu þegar Uruguay menn mættu Brasilíumönnum á troðfullum Maracana vellinum í Ríó. Talið er að um 210.000 manns hafi verið á vellinum og Brassarnir voru svo sigurvissir að borgarstjóri Ríó hafði opinberlega fagnað sigrinum fyrirfram. Sem var kannski engin furða því þeim nægði jafntefli í síðasta leik riðilsins, en útsláttarfyrirkomulagi hafði ekki verið komið á.

Þetta byrjaði allt vel fyrir heimamenn því þeir komust yfir og allt ætlaði um koll að keyra. En Uruguay menn jöfnuðu og komust svo yfir með marki Ghiggia seint í leiknum. Upptökur af því marki hafa svipuð áhrif í Brasílíu og fræg upptaka Zapruders af morðinu á JF Kennedy þann 22. nóvember 1963. Þegar flautað var til leiksloka var dauðaþögn á vellinum og skipuleggjendur voru í svo miklu losti að það gleymdist að afhenda fyrirliða Uruguay bikarinn við hátíðlega athöfn. Þess í stað ráfaði forseti FIFA, Jules Rimet, einn um grasið og þurfti að kalla á fyrirliðann til sín svo hann gæti veitt verðlaunum viðtöku. Að svo búnu héldu sigurvegararnir til klefa þar sem þeir biðu í nokkrar klukkustundir þar til þeir töldu sér óhætt að keyra á hótelið. Eftir þetta hefur leikurinn almennt gengið undir nafninu Maracanazo.

Allt frá því að flautað var til leiksloka hefur mannorð brasilísku leikmannanna verið útatað blettum. Barbosa, markvörður liðsins, sem sakaður var um annað mark Uruguay var staddur í búð nokkru síðar þegar kona með lítið barn benti því á Barbosa og sagði "Sjáðu þennan mann, hann fékk alla Brasilíu til að gráta". Löngu síðar var haft eftir sama manni að hámarksrefsing í Brasilíu væri þrjátíu ára fangelsi en hann hefði fengið 50 ára dóm. Leikmenn einsog Zizinho og Ademir sem voru yfiirburðamenn á sínum tíma fengu vart tækifæri aftur með landsliðinu. Til að fullkomna niðurlægingu liðsins var hvíti búningurinn sem liðið notaði í keppninni tekinn úr umferð og skipt yfir í gulu treyjurnar og bláu buxurnar, eins og við þekkjum í dag. Eftr tillögu frá Uruguaymanni.

Fimmtíu árum síðar ferðaðist umræddur Ghiggia til Brasilíu. þá á áttræðisaldri. Ung kona tók á móti honum við vegabréfaeftirlit og þegar hún leit á hann spurði hún: "Ert þú ekki Ghiggia sem skoraði sigurmark Uruguay á HM 1950?" Kallinn leit furðu lostinn á hana og svaraði: "Jú en það eru fimmtíu ár síðan! Þú varst ekki einu sinni fædd!!" Hún horfði þá á hann og sagði: "Þetta mark mun aldrei gleymast í Brasilíu."

Maracanazo hefur frá þessum tíma verið notað yfir þá leiki þegar gestgjafi fer í úrslit og tapar. Þó enginn eftirfarandi leikja nái þeim upprunalega í dramatík vil ég nefna nokkra leiki sem hægt er að setja undir sama hatt. Ef e-r man eftir öðrum má sá sami endilega kommenta:

1. Portúgal-Grikkland 2004: Ég veit ekki til þess að Portúgalir hafi farið í úrslit á stórmóti áður en það var söguleg stund þegar þeir mættu Grikkjum á Ljósavellinum í Lissabon. Reyndar höfðu þeir tapað fyrir Grikkjum í riðlakeppninni en áttu að sjálfsögðu að sigra enda óhugsandi að tapa fyrir Sókrates, Plató og félögum í tvígang. Eins og allir vita varð raunin önnur.

2. Real Madrid-Deportivo La Coruna: Þann 6. mars 2002 varð Real Madrid 100 ára. Forráðamenn félagsins höfðu fengið þvi framgengt að úrslitaleikur Konungsbikarins yrði leikinn þann dag á Bernabeu vellinum og hið ótrúlega tókst, Real komst í úrslit. Spánarkonungur sat í stúkunni þegar leikurinn hófst og í raun var það aðeins formsatriði fyrir Real að klára leikinn og taka við bikarnum. Því miður gleymdist að segja leikmönnum Deportivo frá því og þeir náðu tveggja marka forystu sem Real náði bara niður í eitt mark. Þegar Deportivo menn tóku við bikarnum sungu stuðningsmenn þeirra hástöfum Hann á afmæli í dag eða Cumpleanos feliz. Ekki mín besta stund.

3. Liverpool-Arsenal 1989: Deildarleikur sem varð hreinn úrslitaleikur og er ágætlega lýst í Fever Pitch. Einn allra frægasti og eftirminnilegast leikur í enska boltanum. Ef ég man rétt þá var þetta þannig að Liverpool mátti ekki tapa með tveimur eða fleiri mörkum og Michael Thomas skoraði á síðustu mínútunni og tryggði Arsenal sigur í deildinni.

4. Roma-Liverpool 1984: Púlarar hafa ekki alltaf verið þolendur i þessari stöðu. Vorið 1984 var úrslitaleikurinn í Evrópukeppni meistaraliða haldinn á Ólympíuleikvanginum í Róm sem var bara fínt fyrir utan þá staðreynd að völlurinn var og er heimavöllur Roma. Rómverjar voru því kannski skiljanlega borubrattir en það var furðu seigt í Liverpool liðinu á þessum árum. Margir muna sennilega eftir myndum af Grobbelarþykjast vera að kikna í hnjánum í vítaspyrnukeppninni, þar sem enskir kláruðu dæmið að lokum.

Flokkur: Bloggar | Breytt 13.12.2007 kl. 10:30 | Facebook